Stationstraat -
3
Station Gieten (1)
Eigenlijk
hoort deze pagina niet onder de Stationsstraat. Maar het
verklaart wel waarom de Stationsstraat deze naam draagt.
Gieten had vroeger een heus station! Het lag nabij de
kruising (en spoorwegovergang) van de Gasselterweg en de
Parallelweg, achter Udema. De Parallelweg heet zo, omdat
deze straat 'parallel' liep met het spoor. De spoorlijn liep
van Assen naar Stadskanaal, en is kort voor 1900 aangelegd.
Wichor Bramer van stationsweb wil de informatie die ik hier
geef iets nuanceren en specificeren: De
spoorlijn Assen-Stadskanaal is aangelegd in 1905 en niet
kort voor 1900. Dat is de datum dat de NOLS werd
opgericht. De getoonde dienstregeling is dan ook de
eerste dienstregeling van deze lijn.

Wim Lokhorst, tegenwoordig
woonachtig in Eexterveen, schrijft dat nu nog velen in
Gieten spreken over 'aan de andere kant van het spoor'. Vele nieuwe Gietenaren kijken je dan
aan, aldus Wim, met een gezicht alsof ze water zien branden.
In het
boek 'Namen in en rond Gieten' van mevrouw Klaassens-Perdok
zegt zij dat Spar-Noord zich in 1967 bij Gieten heeft
gevestigd, mede omdat er de mogelijkheid was tot aansluiting
op het spoornet. De grond voor de verbinding met het
industrieterrein is aangekocht, maar de lijn is nooit
aangelegd. Dat was ook onzin, want de spoorlijn
Assen-Stadskanaal werd al spoedig geheel afgebroken. Het
wegverkeer werd voor het transport veel belangrijker.
Overigens is er nog in 1960 sprake van geweest dat er een
afsplitsing van het spoor zou komen richting Wildervank. Om
deze reden was het lange tijd onzeker of de nieuwbouwwijk
'Boddeveld' wel aangelegd kon worden op de wijze zoals het
er thans bijligt.
Ook voor
Udema is indertijd de nabijheid van het spoor een reden
geweest om het bedrijf in Gieten te vestigen. Tussen 1935 en
1955 had het bedrijf vijf van deze koelwagens over het spoor
lopen.

Overigens
is dit een foto van een model. Als u dat wilt dan kunnen
binnenkort deze wagons ook bij u in de huiskamer rond de
tafelpoot rijden!
(2021-02) We
hebben de vinger weten te leggen op een echte foto van de
koelwagen van Udema. Het is een foto uit 1956. En het lijkt
erop dat het model van hierboven gebaseerd is op dit
exemplaar!

De spoorwegovergang is in Gieten een bron van veel
vermakelijkheid geweest.
Wim Lokhorst kent uit overlevering het volgende,
trieste, maar toch ook schitterende verhaal. Het gaat over
ene "Klamer Sik". Toen er een trein aan kwam bond hij z'n
geit zolang even vast aan de spoorbomen. Toen de trein
voorbij was gingen de spoorbomen sneller open dan hij
verwacht had. De geit ging mee de lucht in. De geit heeft
het verhaal niet na kunnen mekkeren.
Wie van de oude generatie Gieters kan dit verhaal
bevestigen? En wie was 'Klamer Sik'?
Leuk verhaal Wim, maar de waarheid
blijkt een heel andere te zijn. Ik heb drie andere versies
gehoord, die wel allemaal dezelfde strekking hadden.
Samengevoegd levert het dit verhaal op: op een mooie zonnige
dag wilde Klamer Alferink, een kolenboer uit Bonnen, met de
sik naar de bok. De sik werd achter de wipkar gebonden. De
sik was echter in alle opzichten onwillig. Het beest wilde
geen stap meer verzetten. Alferink merkte dit niet op en
reed door. Onderweg kwam
hij Jans Schuiling tegen. "Mooi he" zegt Klamer trots tegen
Jans. "Nou" zegt Jans " 't kan wel mooi wezen maar sik hangt
er dood achter".
Deze
Klamer Alferink had de prijzenswaardige gewoonte om iemand
vriendelijk toe te knikken als hij een dorpsgenoot tegen
kwam. In de straten van Gieten viel na de hierboven
beschreven gebeurtenis deze oneliner regelmatig te horen:
"Doar gait Klamer Knik, met zien dooie sik".
Nadat de
treinen opgehouden waren met rijden heeft het
spoor er lange tijd nog 'zomaar' gelegen. Op oudjaarsavond was het toen
altijd vaste prik dat de jeugd de stoplichten bij de
spoorwegovergang in werking stelde. Dikke pret natuurlijk
als onbekenden voor het spoor op de trein bleven wachten...
Op
oudjaarsavond 'mocht' zoiets. Dan sjouwden de jongeren in
grote groepen door het dorp om te 'slepen'. Alles wat los
zat (landbouwmachines, banken, hekken, schaftwagens etc)
werd meegenomen en werd meestal op de Brink tegenover de
kerk verzameld. De volgende dag was op nijjoarsvisite dit
dan ook altijd een standaardvraag: 'Is er nog oarig sleept,
gistern?'. De inwoners die spullen 'kwijt' waren konden op
deze dag hun spullen altijd weer in ongeschonden staat op de
Brink terughalen. Want dat was de afspraak: slepen mag,
vernielen niet.
(2006-11) Hier
nog een mooie foto van de spoorwegovergang gezien vanuit de
richting van het dorp. Oepss... dit verraadt een ouderwetse
manier van denken! Immers het dorp bevindt zich
inmiddels al bijna tot halverwege Gasselte. Maar in het oude
dorpse taalgebruik kenden we 'het dorp', dat in deze
richting begrensd werd door het spoor. Alles aan de andere
kant was 'over het spoor'. Pomona lag derhalve 'an de aander
kaant van 't spoor'

Er is nog
een pagina met mooie foto's van het station:
Zien? Klik dan hier
(2011-12) We kregen een mailtje van Hendrik
Veenhof. Er was hem plotseling iets door het hoofd
geschoten. Hij herinnerde zich dat kort na de oorlog er
zogenaamde spoorbussen reden vanaf het station Gieten naar
onder meer Assen: 'Dat waren een soort van truck met
oplegger, die achter de truck scharnierde, zoals de
moderne bussen dat min of meer ook weer doen. Is daar meer
van bekend? Reden die alleen voor de spoorwegen of
bijvoorbeeld ook voor de DABO, EDS of andere firma? '
Via Aike van der Ploeg, bus- en treinfanaat uit Winschoten,
kwamen we er achter dat deze bussen door de NS en veel
busmaatschappijen rond 1946 in gebruik zijn genomen en in de
jaren '50 bijna allemaal uit dienst gesteld. Hij zette ons
ook op het spoor van Autobus Documentatie Vereniging .
Daar hebben we gevraagd naar foto's van deze NS-bussen
(2012-02) De ADV
reageerde: "kort na de oorlog, in 1946-1947, stelde de NS
inderdaad voor spoorwegvervangende busdiensten 250 Crossley
Pt 42/1 trekkers (genummerd Tr 1 tot en met Tr 25) met
busopleggers gebouwd door DAF met een carrosserie van
Verheul en andere Nederlandse carrosseriebouwers. Ze
verdwenen vrij snel omdat in de periode 1947-1949 honderden
nieuwe "echte" bussen in dienst werden gesteld. Een
behoorlijk aantal verdween naar de "Ostpriesterhilfe",
andere werden verbouwd tot vrachtwagens."
Een foto van een exemplaar dat op het traject
Gieten-Assen reed hebben ze nog niet kunnen vinden. Wel kregen
we alvast deze presentatiefoto van de NS:

Zijn er nog mensen die
herinneringen hebben aan deze bussen in Gieten of zelf nog
foto's hebben? Graag horen we van u!
Voor
op- en aanmerkingen of voor uw verhaal of herinnering ten
aanzien van deze locatie doet u een e-mail in de
brievenbus van "Het collectieve geheugen":
|