Stationstraat - 3
Station Gieten (1)

Eigenlijk hoort deze pagina niet onder de Stationsstraat. Maar het verklaart wel waarom de Stationsstraat deze naam draagt. Gieten had vroeger een heus station! Het lag nabij de kruising (en spoorwegovergang) van de Gasselterweg en de Parallelweg, achter Udema. De Parallelweg heet zo, omdat deze straat 'parallel' liep met het spoor. De spoorlijn liep van Assen naar Stadskanaal, en is kort voor 1900 aangelegd.

Wichor Bramer van stationsweb wil de informatie die ik hier geef iets nuanceren en specificeren: De spoorlijn Assen-Stadskanaal is aangelegd in 1905 en niet kort voor 1900. Dat is de datum dat de NOLS werd opgericht. De getoonde dienstregeling is dan ook de eerste dienstregeling van deze lijn.

Wim Lokhorst, tegenwoordig woonachtig in Eexterveen, schrijft dat nu nog velen in Gieten spreken over 'aan de andere kant van het spoor'. Vele nieuwe Gietenaren kijken je dan aan, aldus Wim, met een gezicht alsof ze water zien branden.

In het boek 'Namen in en rond Gieten' van mevrouw Klaassens-Perdok zegt zij dat Spar-Noord zich in 1967 bij Gieten heeft gevestigd, mede omdat er de mogelijkheid was tot aansluiting op het spoornet. De grond voor de verbinding met het industrieterrein is aangekocht, maar de lijn is nooit aangelegd. Dat was ook onzin, want de spoorlijn Assen-Stadskanaal werd al spoedig geheel afgebroken. Het wegverkeer werd voor het transport veel belangrijker. Overigens is er nog in 1960 sprake van geweest dat er een afsplitsing van het spoor zou komen richting Wildervank. Om deze reden was het lange tijd onzeker of de nieuwbouwwijk 'Boddeveld' wel aangelegd kon worden op de wijze zoals het er thans bijligt.

Ook voor Udema is indertijd de nabijheid van het spoor een reden geweest om het bedrijf in Gieten te vestigen. Tussen 1935 en 1955 had het bedrijf vijf van deze koelwagens over het spoor lopen.

Overigens is dit een foto van een model. Als u dat wilt dan kunnen binnenkort deze wagons ook bij u in de huiskamer rond de tafelpoot rijden!

(2021-02)   We hebben de vinger weten te leggen op een echte foto van de koelwagen van Udema. Het is een foto uit 1956. En het lijkt erop dat het model van hierboven gebaseerd is op dit exemplaar!

De spoorwegovergang is in Gieten een bron van veel vermakelijkheid geweest.

Wim Lokhorst kent uit overlevering het volgende, trieste, maar toch ook schitterende verhaal. Het gaat over ene "Klamer Sik". Toen er een trein aan kwam bond hij z'n geit zolang even vast aan de spoorbomen. Toen de trein voorbij was gingen de spoorbomen sneller open dan hij verwacht had. De geit ging mee de lucht in. De geit heeft het verhaal niet na kunnen mekkeren.
Wie van de oude generatie Gieters kan dit verhaal bevestigen? En wie was 'Klamer Sik'?

Leuk verhaal Wim, maar de waarheid blijkt een heel andere te zijn. Ik heb drie andere versies gehoord, die wel allemaal dezelfde strekking hadden. Samengevoegd levert het dit verhaal op: op een mooie zonnige dag wilde Klamer Alferink, een kolenboer uit Bonnen, met de sik naar de bok. De sik werd achter de wipkar gebonden. De sik was echter in alle opzichten onwillig. Het beest wilde geen stap meer verzetten. Alferink merkte dit niet op en reed door. Onderweg kwam hij Jans Schuiling tegen. "Mooi he" zegt Klamer trots tegen Jans. "Nou" zegt Jans " 't kan wel mooi wezen maar sik hangt er dood achter".

Deze Klamer Alferink had de prijzenswaardige gewoonte om iemand vriendelijk toe te knikken als hij een dorpsgenoot tegen kwam. In de straten van Gieten viel na de hierboven beschreven gebeurtenis deze oneliner regelmatig te horen: "Doar gait Klamer Knik, met zien dooie sik".

Nadat de treinen opgehouden waren met rijden heeft het
spoor er lange tijd nog 'zomaar' gelegen. Op oudjaarsavond was het toen altijd vaste prik dat de jeugd de stoplichten bij de spoorwegovergang in werking stelde. Dikke pret natuurlijk als onbekenden voor het spoor op de trein bleven wachten...

Op oudjaarsavond 'mocht' zoiets. Dan sjouwden de jongeren in grote groepen door het dorp om te 'slepen'. Alles wat los zat (landbouwmachines, banken, hekken, schaftwagens etc) werd meegenomen en werd meestal op de Brink tegenover de kerk verzameld. De volgende dag was op nijjoarsvisite dit dan ook altijd een standaardvraag: 'Is er nog oarig sleept, gistern?'. De inwoners die spullen 'kwijt' waren konden op deze dag hun spullen altijd weer in ongeschonden staat op de Brink terughalen. Want dat was de afspraak: slepen mag, vernielen niet.

(2006-11) Hier nog een mooie foto van de spoorwegovergang gezien vanuit de richting van het dorp. Oepss... dit verraadt een ouderwetse manier van denken!  Immers het dorp bevindt zich inmiddels al bijna tot halverwege Gasselte. Maar in het oude dorpse taalgebruik kenden we 'het dorp', dat in deze richting begrensd werd door het spoor. Alles aan de andere kant was 'over het spoor'. Pomona lag derhalve 'an de aander kaant van 't spoor'

Er is nog een pagina met mooie foto's van het station:
Zien? Klik dan hier

(2011-12)   We kregen een mailtje van Hendrik Veenhof. Er was hem plotseling iets door het hoofd geschoten. Hij herinnerde zich dat kort na de oorlog er zogenaamde spoorbussen reden vanaf het station Gieten naar onder meer Assen: 'Dat waren een soort van truck met oplegger, die achter de truck scharnierde, zoals de moderne bussen dat min of meer ook weer doen. Is daar meer van bekend? Reden die alleen voor de spoorwegen of bijvoorbeeld ook voor de DABO, EDS of andere firma? '

Via Aike van der Ploeg, bus- en treinfanaat uit Winschoten, kwamen we er achter dat deze bussen door de NS en veel busmaatschappijen rond 1946 in gebruik zijn genomen en in de jaren '50 bijna allemaal uit dienst gesteld. Hij zette ons ook op het spoor van Autobus Documentatie Vereniging . Daar hebben we gevraagd naar foto's van deze NS-bussen

(2012-02)   De ADV reageerde: "kort na de oorlog, in 1946-1947, stelde de NS inderdaad voor spoorwegvervangende busdiensten 250 Crossley Pt 42/1 trekkers (genummerd Tr 1 tot en met Tr 25) met busopleggers gebouwd door DAF met een carrosserie van Verheul en andere Nederlandse carrosseriebouwers. Ze verdwenen vrij snel omdat in de periode 1947-1949 honderden nieuwe "echte" bussen in dienst werden gesteld. Een behoorlijk aantal verdween naar de "Ostpriesterhilfe", andere werden verbouwd tot vrachtwagens."

Een foto van een exemplaar dat op het traject Gieten-Assen reed hebben ze nog niet kunnen vinden. Wel kregen we alvast deze presentatiefoto van de NS:

Zijn er nog mensen die herinneringen hebben aan deze bussen in Gieten of zelf nog foto's hebben? Graag horen we van u!

Voor op- en aanmerkingen of voor uw verhaal of herinnering ten aanzien van deze locatie doet u een e-mail in de brievenbus van "Het collectieve geheugen":