Ham in blik. Er werd trendy reclame voor gemaakt. Een vrouw kijkt verrukt tussen de blikken Udema's Cooked Boneless Shoulder. Dit zou toch direct elke paardenvleeseter over de streep trekken!

(2010-11)  Nijso Bijshuizen vond in een een oud schoolschriftje van zijn zoon nog een sticker zoals die in latere jaren op de blikken ham werden geplakt. Het is een kleinigheid, maar het is toch weer een mooie aanvulling in 'het collectieve geheugen van Udema'.

(2012-10)  Gert van Kessel heeft een café in Luxemburg. Daar had hij nog wat Udema metworsten 'aan de muur hangen'. Hij stuurde ons een foto van dit hardkartonnen reclamebord toe

De reclameafdeling was altijd al actief. Ook in de krant. In 1932 werd nog op een recht-toe-recht-aan-wijze bladreuzel, wat dat ook mag zijn, aan de man gebracht.

NvhN, 26 november 1932

In 1958 werd men al wat speelser. En werd bij het naderen van het nieuwe jaar de rookworst hoepeldansend onder de aandacht gebracht:

NvhN, 29 december 1958

Niet alleen was Udema befaamd om de ham en de elders al gememoreerde droge worsten, ook de knakworsten werden volop door het volk als lekkernij opgepeuzeld. Dus daar moest flink tegenaan geproduceerd worden. Het bedrijfsonderdeel dat dit voor zijn rekening nam was in hoge mate geautomatiseerd. Er waren daar ongeveer honderd (jonge) vrouwen werkzaam. Om dit te illustreren hieronder een foto van een jongeman aan de worstenmachine.

Bij het zien van deze foto ging ik onwillekeurig het liedje Worst van Pé Daalemmer en Rooie Rinus neuriën. Nu in Groningen het carrillion tegenwoordig ook al Pé en Rinus-nummers beiert en er een video-produktie gerealiseerd is wil ook Het Collectieve Geheugen een bijdrage leveren aan deze P+R revival. Bij deze één van hun beste nummers.

  (12-2006)  Lang geleden lieten wij hier een klein fragment van dit nummer horen. Maar omdat we indertijd moesten woekeren met ruimte is dat toen weer verwijderd. Maar tegenwoordig is er meer mogelijk. Dus daarom even aan de rode artist gevraagd of het mocht. Het mocht, maar dan wel even een 'linkigie' naar www.hoornseplas.net Bij deze dus. En daarom ter gelegenheid van het 8-jarig bestaan van deze site is nu niet alleen een fragment, maar het gehele nummer te beluisteren!  

Arbeidsvitaminen voor de worstenmakers van Udema WORST Worst er zit van alles in worst er zit van alles in, schape-ogen, koeiekin (...) draai door een gehaktmolen vier koeieogen fijn, daarna negen lymfeklieren en een varkenssnoet, maak het af met mix van Knorr en voor de smeuig-heid een scheutje runderbloed worstworstworstworstworst! (Nait goud, geld weg -1983) Klik hier om het nummer te beluisteren

Op onderstaande foto is ons een blik in de productiehal vergund. Hier vonden de zogenaamde afsnijdingen plaats. Meteen valt op het grote aantal mensen dat hier aan het werk is. Waren het in 1908 er nog acht, in de jaren dertig waren het er in de herfst en winter al meer dan tweehonderd. Het grootste aantal arbeiders dat bij Udema zijn brood (en vlees) verdiende werd in de jaren zeventig geteld. Bijna 700 waren het er toen. Maar Udema maakte toen al lang, sinds 1961, deel uit van het Unilever concern. Langzaam maar zeker, vanwege de toenemende efficiency, daalde dit aantal weer. Toen het bedrijf in 1995 , nog immer werkend onder de sterke merknaam Udema, zijn deuren definitief sloot waren het er nog altijd 200. Dus dat was een gevoelige klap voor de werkgelegenheid in Gieten.

Udema was gedurende vele tientallen jaren de grootste werkgever in Gieten en omgeving. In het sociaal-economisch DETI-onderzoek uit de jaren zestig, een exercitie die, voor wat betreft de gemeente Gieten, onder het algeheel voorzittersschap stond van dierenarts Vermeulen, bleek dat 30% van de bevolking van Gieten een meer of minder directe binding met deze onderneming had. Boddeveld werd gebouwd om de arbeiders met z'n gezinnen te kunnen vestigen. Maar ook de middenstand, van bank tot bloemenzaak en van autogarage tot het café waarin de recepties en vakbondsvergaderingen werden gehouden, had profijt van de aanwezigheid van Udema. 

DETI - onderzoek

(04-2008) Van Derk Beekman, zelf van 1974 tot aan 1995 werkzaam bij Udema kregen we een personeelsadvertentie uit De Kanaalstreek van 26 oktober1979 toegestuurd. Let op de aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden. Naast een dertiende maand ook elke maand een gratis vleespakket! Maar typerend voor het dorpse karakter van het bedrijf is dat de afdeling Personeelszaken geïnteresseerden gewoon vraagt om even op de zaak langs te komen. 

Ook voor vertier werden de arbeiders aan het bedrijf gebonden. Het bedrijf had meerdere sportclubs: een voetbalclub, een klaverjasclub en een wandelclub. Gepensioneerden konden gebruik maken van de soos. Aan het einde van de jaren vijftig, begin zestig was de wandelvereniging zeer actief. Naast dat zij grote wandeltochten in Gieten organiseerde werd er ook fanatiek geoefend voor de Vierdaagse van Nijmegen. Op de foto zien we een dergelijke groep de scherpe bocht in Bonnen in de richting van Achter 't Hout nemen. Of vergis ik mij?

(03-2008)  Nijso Beishuizen laat ons weten dat dit inderdaad Wandel Sport Vereniging Udema Gieten is . Specifieker: herengroep W.S.V. Udema Gieten, stationsstraat 4b. Volgens hem was dit niet zomaar een oefenloopje. Maar de door de wandelveriniging zelf georganiseerde Hondsrugtochten die in de jaren zestig werden georganiseerd. Hij komt met een mooie medaille van een dergelijke tocht op de proppen. Hier staat de fabriek van Udema uit die periode op afgebeeld. 

Ik zal de dozen bij mij op zolder ook nog eens doorspitten, want ik meen toch zeker te weten dat die tocht in 1966 ook heb gelopen. En daar moet ik ook een medaille van hebben. Even geduld nog. Maar misschien heeft iemand anders hem nog, vervuld van trots, aan de muur hangen??

(05-2014)   Er zijn ook andere manieren om je kast met trofeeën aan te vullen. Ik kreeg van iemand het bericht dat er een medaille van de Udema-wanteltocht te koop was.  Met een afbeelding van de kerk erop. Zo dat schiet lekker op.  We hebben in ieder geval de medailles van de tweede en de vierde tocht. Die anderen krijgen we vast ook nog wel...

(12-2006)In de jaren dertig beleefden de Udema-medewerkers veel plezier aan het gekostumeerde schaatsen op de ijsbaan. Toen hadden we tenminste nog winters. Onderstaande foto komt  van Dirk Smid. Van links naar rechts zien we Roelf Smid, Gerrit Leppers en de Charlie Chaplin-achtige figuur is Piet Oldejans. Zij werkten alle drie op het kantoor .

Dit trio kwam blijkbaar elk jaar in een andere uitdossing, want hieronder staan ze alweer gedrieën op de foto, nu van links naar rechts Gerrit Leppers, Piet Oldejans en Roelf Smid.  Op beide foto's zien we op de achtergrond de melkfabriek in Bonnen. Op de onderste zien we boven de schouder van Roelf Smid nog een beetje de vaag de 'fabriekspiep' afgebeeld.

  (2008-08) Bij het verstrijken van de tijd komen er steeds meer Udema-parafenalia boven water. Nijso Beishuizen kwam  met de volgende aanwinsten

een koffiekopje uit de kantine

 Maar Nijso kwam ook nog met een oude plattegrond met eigen aantekeningen uit de tijd dat hij verbandmeester en portier was:

Voor op- en aanmerkingen of voor uw verhaal of herinnering ten aanzien van deze locatie doet u een e-mail in de brievenbus van "Het collectieve geheugen":