We moeten het maar eens over de Eexterweg hebben. Vroeger konden we zo vanaf de kerk naar Eext fietsen. Er waren geen belemmering van sloten of verkeerswegen. Ook toen de rotonde er al lag was 'de oude weg' naar Eext nog gewoon te gebruiken.

Wat valt er van de Eexterweg te zeggen? Een belangwekkende locatie is de bakkerij van Pranger geweest. Hier liggen de wortels van het befaamde Gieter jeugdcentrum "The House of The Rising Sun. Henk Kinds heeft ons ooit al eens in een persoonlijke notitie geschreven over "Attempt One" verteld.

Ik heb een bijzonder vage foto van de bakkerij gekregen. De gebeurtenissen in 'Attempt One' waren voor iedereen in Gieten, behalve dan voor overbuurvrouw en vriendin Griet Engelsman, erg mistig.

Griet Engelsman vertelde in een interview uit 1976 over haar belevenissen uit 1967. Dit een fonetische transcriptie. Het slecht geschreven Drents is dus een slappe weergave van mij van de weergaloze mondelinge Drentse uitdrukkingsvaardigheid van Griet. Eigenlijk moet u zich Griet even voor de geest nemen en het hardop voorlezen. Dat doet haar recht!

...een paor jongens? Ik verbeel mij dat het er direct al heulveul waren. Misschien wel...twentig! Ja, en niet allen jonges hor, d'r waren ok wichter bij! Alles deur elkaor hen. (...) Ze hadden een bar maokt in de winkel, en daor hadden ze allemaol krukkies umhen zet. En dan besteld'n ze van die kisties bier, of euhh..neu ...alcohol? , neu ze drunk'n daor gien alcohol. Wel van allerlei ander soort'n drinkn. (...) In ben wel ies met hun an 't drinken west. Bij hun op de vloer zeet'n. In 'n kring! Ik vun dat altied heul gezellig. Ik kun heel goed met die jonges opschiet'n hor. D'r meug aans ok geneen komm'n, maor ik meug er komm'n.

Ik gung er ok wel ies stiekumd hen, um te zien hoe het er dán an toe gung. Umdat de menskn in 't dörp zeedn: 'wat is dat daor toch wel allemaol niet, wat is dat wel niet van 'n gekkenspul'. Dus gung ik er stiekumd hen. Maor zo vaok as ik er west ben, is er nooit wat biezunders veurvalln. Ze zaat'n altied gezellig bij mekander op de vloer, jonges en wichter deurmekaor. Maor nooit heb ik er wat biezunders vernummen. (...) Maor wel dat ze mekander ies um de hals pakt'n , en ze waren wel ies 'n beettie an 't vrijen. Maor dat deedn wij vrogger toch ok? Dat vun ik niks nie slim!
Ik vun't altied hiel fijn dat ik daor eemn kommen meug...

Zo, dan weet nu eindelijk iedereen uit onafhankelijk onderzoek wat er in 1967 allemaal van wilds plaatsvond in Atemppetone.

Na de periode van Attempt One vertrokken de jongeren naar "The House" aan de Brink. De Pastorie werd verplaatst naar een nieuw gebouw, zo goed als direct naast...Attempt One.

(2022-03) Klamer Bos plaatste op Facebook een foto vanuit een vergelijkbaar perpectief als die vage foto van hierboven. Willem Wagenaar had toen links zijn zaak voor woninginrichting.

(2021-02) Ina ten Hof plaatste een foto op Facebook met de vraag of dit in Gieten was.

Edwin Greving wist daarop wel het antwoord:

"Dit was het huis van Egbert Greving aan de Eexterweg 3 (nu 23). Deze is later verbouwd tot de woning zoals die er nu staat! De schuur erachter staat er nog en diende destijds als opslag van graan en veevoer. Later is Wicher Greving daar zijn dierenspeciaalzaak begonnen. De schuur dient nu weer als opslag en wordt door ons nog altijd "d oale winkel"genoemd.

Er is destijds is er een nieuwe gevel om de woning getrokken en is het dak omhoog gebracht. Dit om er een dubbele woning van te maken. Aan de ene kant woonden Wicher en Hannie Greving en aan de andere kant Egbert en Bertha Greving. Begin 70-er jaren is er door Wicher weer een enkele woning van gemaakt."

Edwin stuurt er als bonus nog een mooie oude foto van het pand bij...

Van de dochter van 'aol domnee' Van Dooren, die als laatste kind nog in de oude pastorie geboren is, kreeg ik een foto van haar toenmalige nieuwe ouderlijke woning: het verenigingsgebouw.

We zien dat de oprit nog bestraat moet worden. Van hieruit werden jarenlang de begrafenissen gehouden. In een lange sliert trokken mensen dan in een ouderwetse rouwstoet, met leedaanzegger Dijkhuizen voorop, via het centrum naar het kerkhof. De kerkklokken luidden totdat de stoet op de begraafplaats was gearriveerd. Als ik de stoet dan op weg naar school tegenkwam, voelde ik mij altijd een beetje gegeneerd. Mijn overbuurman, Simon Abee, die ik uit het dagelijkse leven kende als de altijd grapjes makende kindervriend, liep daar dan ineens in een lange zwarte slipjas met hoge hoed op naast de statige zwarte lijkauto. En hij keek dan ook heel serieus. Dus zo'n begrafenis was wel een gewichtige zaak. Daar ging je ook even voor stil staan.

Onlangs stopte er een lijkauto voor mijn huis in Amsterdam. Twee volgauto's erachter. De "Dijkhuizen" stapte uit en op een plechtige wijze werd iemand die vroeger waarschijnlijk aan de overkant heeft gewoond herdacht. Van links kwam een knetterende scooter met boem-boem muziek voorbij, een jongedame stapte in een auto die er vlak naast stond geparkeerd. Zij startte de auto en reed de parkeerhaven uit.

Tijden veranderen.

Lange tijd heeft Gieten nog een lijkkoets gehad, die stond achter bij de ingang van Dekelhem aan Boddeveld geparkeerd. Daar zou ik graag nog eens een foto van zien!

Naast begrafenissen werden er in de zalen achter de woning van de dominee ook nog de jeugdclubs van de VCJC gehouden. En op zondag natuurlijk zondagschool. Met een dubbeltje in de portemonnee en een liedjesboek met de toen voor mij onbegrijpelijke titel 'kinderen van één vader' in de hand zongen wij daar ons de longen uit het lijf: "Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw"

Ik moet u eerlijk bekennen dat er bij mij weinig stichtelijks beklijfd is. Een verhaal slechts staat mij nog als een film voor ogen. Het was het verhaal van "de barmhartige samaritaan". Het ging over een totaal uitgedroogde zielepoot die in de woestijn lag te verkommeren en door niemand werd geholpen, totdat die behulpzame meneer voorbij kwam. Ik vond dat wel zo'n ongelooflijk zielig verhaal. Voor de rest was het op zondagschool vooral keet schoppen. Tenminste zo staat het in mijn herinnering.

Wat verder op bovenstaande foto opvalt is dat het achter het huis van de dominee nog helemaal leeg is. Geen politiebureau, en geen school. Hier komen we een volgende keer op terug.

(2022-03) Harma Bartels maakte in 2003 een drietal foto's van het het verenigingsgebouw annex woonhuis van de dominee en het politiebureau.

Dominee Van Dooren verruilde begin jaren zestig de witte pastorie aan de Brink voor deze stek aan de Eexterweg. Daarna woonden daar respectievelijk ook de families Den Hollander, Oosthoek, Van Beem, Van Driel en mevrouw Bakker. Dominee Oosthoek was een voetballer. Hij speelde in het zeste elftal van onze plaatselijke voetbalverenging. Hij werd in de volksmond ook wel "Bertus Biebel" genoemd. De familie Kinds was buurman van Oosthoek. Henk Kinds wist ons het volgende te vertellen: "Zaterdag 's nachts, als ik terug kwam van The House, kwam dominee Oosthoek langs om met mijn ouders nog een borrel te drinken. Hij had dan namelijk de preek af..."

Hieronder zien we op de foto allereerst het woongedeelte van het politiebureau. Bij oplevering van het bureau gingen daar de politiefamilies Kinds en Struik wonen.

Nu we het toch over borrels na werktijd hebben. Ben Jonker heeft ook nog een mooi verhaal: "Het rijkspolitieteam, de heren Weggemans en Kinds hielden in het verre verleden regelmatig in de late avonddienst een verkeerscontrole aan de Asserstraat,ter hoogte van nr. 70 (fam. Jonker). Als de dienst was afgelopen na 23.00 uur werd er bij ons op het raam getikt. Dat was het teken dat de dienst voorbij was en dat de heren na een lange werkdag wel trek hadden in 1-2 borrel(s). Aangezien de heren op de fiets kwamen leverde dit dus geen problemen op."

De derde foto is van het kantoorgedeelte van het bureau waarin ook onze 'gevangenis' was ondergebracht. Achteraan op de foto zien we de in in 1964 in gebruik genomen 'oude nieuwe' Gieterschool. Later werd de rechterwoning bij het kantoorgedeelte van het bureau getrokken.

Toen heel vroeger de gevangenis nog in het oude gemeentehuis aan de Brink was, kregen de gevangenen de maaltijd van Hotel Braams.  Die tijden waren nu voorbij, maar er bleef een dorpse oplossing voorhanden. Henk Kinds daarover: "Mijn moeder verzorgde (om en om met buurvrouw Struik) voor het eten van de gevangenen. Heeft ze van een gevangene nog een keer ansichtkaart met complimenten voor gekregen".

Over het dorpse karakter van het toenmalige politiewerk had Ben Jonker nog een leuke ankedote. Toen ik 15-16 jaar was ging ik regelmatig met een vrachtwagen door het bos van de betonfabriek aan de Asserstraat naar het zandgat in het staatsbos om te laden. Politie Kinds zei op een avond met een lach op zijn gezicht: "Benny je moet alleen oppassen dat je geen brokken maakt. Ik weet van niets."

Op een andere pagina van de Eexterweg hebben we al eens de foto afkomstig van Gerrit Struik (zoon van de andere poltieman) laten zien. Een foto met de haan die aan het begin van de oprit naar het bureau was geposteerd.

(2022-02) Wat een markant verdwenen dorpsbeeld mag worden genoemd zijn de karakteristieke huurhuisjes tussen Dijkhuizen en de Julianalaan in. De meesten waren ook nog twee-onder-een-kap woningen.
Kort voordat de huisjes werden afgebroken heeft Tamminga ze nog gefotografeerd. Greet Greving gaf haar ogen goed de kost en zag dat op de ene foto de kerk van zijn toren was ontdaan. Dat hielp ons om de foto te dateren: in 1974 werd de toren gerestaureerd en stond toen een tijdje 'geparkeerd' op het schoolplein van de oude Gieterschool aan de schoolstraat. 

De huisjes waren klein en koud, hadden geen douche, de bewoners wasten zich in het keukentje aan een steenkoud aanrecht, tenminste als we de berichten van oude bewoners mogen geloven. Maar ze hebben er over het algemeen wel met veel plezier gewoond. Familienamen die op Facebook als bewoners voorbij kwamen waren onder meer Hoving, Oosterman, Meter, Kwant, Kuilman, Brontsema, Kroon, Mulder, Beukinga 

.

Clara van Dijk en Annelies Holthof associeerden het huis van Hoving direct met de ijscobak die daar voor het huis stond: een sinas-ijsje voor een dubbeltje, later 15 cent. Dat was zo rond 1970.

Het eerste huisje, aan de kant van de Julianalaan,  heeft nog gefungeerd als overbruggings-jeugdsoos toen The House werd verbouwd. Het droeg de naam "Gum".  Dat was niet een vernoeming naar het warenhuis in Moskou. Wat dan wel?

De een zei dat het GUM heette, omdat het na gereedkoming van The House weer 'uitgegumd'zou worden, een ander dacht dat het een afkorting wasvan "Gieter Uitwijk Mogelijkheid". 

(2010-10) Hans Bos stuurde ons een foto toe, waarvan ik dacht dat deze al lang en breed op de site stond. Maar ik kan hem nergens terugvinden. Daarom gaan we een beetje verderop aan de Eexterweg kijken.

In 1943 schreef Ali Kamps een kaartje naar de Jongeheer Weneri uit Amsterdam. Zij stuurde hem het plaatje op van het huis van Duursema, tegenwoordig Versfelt. "Uitbreidingsplan", zo is de titel van het kaartje. Het ziet er nog kaal uit en de aanplant is nog jong...

(2014-08)Van Henk Dost kregen we de ontwerptekeningen van het huis van Duursema. Ze dateren uit 1939. Het was de vader van Henk (en Piet!) die ze heeft getekend Mooi gedaan!

De afbeelding hieronder is, denk ik, ongeveer 20 tot 25 jaar later. In de uitbreiding is het groen veel nadrukkelijker aanwezig.

De man van de gemeentewerken kwam met fiets en schoffel voorbij om het plantsoentje te onderhouden. Natuurlijk had hij alle tijd voor een praatje met de postbode. Tenminste dat dacht ik. Totdat ik de afbeelding beter bestudeerde...

Dat is zeker geen postbode. Want bij zulk mooi weer had een postbode vast geen  modderstevels aan. Is er iemand die deze heren herkent??

(2010-12)Volgens Martje Hogenesch is de man "in uniform" Edo Hoven, de man van het elektrisch net in Gieten. Hij had zijn zaak aan de Spekstoep. Martje laat het daar niet bij. Zij heeft ook nog een suggestie voor die andere man. Dat is helemaal geen man 'met schoffel' van de plantsoenendienst. Dat zou volgens haar best wel eens Job Moek 'met wandelstok' van de hoek Asserstraat/Westerstraat kunnen zijn. Haar andere suggestie dat dat misschien die man is die vroeger op de hoek Westerend/ Eexterweg woonde werd door een deskundige jury afgewezen...

(2011-01) We kregen een tweetal reacties op de persoonsbepaling van de mensen op deze kaart. Eerst kwam Martje Hogenesch:

"Ik weet niet wie de deskundige jury in gedachten had bij die man van de hoek Eeexterweg/Westerend, maar ik dacht dat daar vroeger een Westerhuis woonde. Ik bedoelde dus niet dhr. J.Oosting die op de hoek Eexterweg/Spiekersteeg heeft gewoond. Heb er verder ook geen idee van hoor, alleen zoals hij er staat zou ik toch wel zeggen dat het een wandelstok is die hij in zijn hand heeft, niet dan?"
 

In dat laatste kunnen we Martje zeker geen ongelijk geven: het heeft veel meer weg van een wandelstok dan van een schoffel. Een paar weken later kwam ook Tonnie Knoop met een reactie op deze foto:

"Even een reactie op de foto (+ ansichtkaart) hoek Julianalaan/Eexterweg waarop de twee mannen staan. Volgens het archief van de historische vereniging is de man met de fiets gemeentewerker Mans Brink. Hij woonde als ik het goed heb naast de ULO school aan de kant van Eext."

De man met fiets dus geen Edo Hoven, maar Mans Brink?

En de man met schoffel Job Moek of Westerhuis??

 (2011-02)  Klamer Bos komt met een reactie, die ook meent dat het Mans Brink is: ik heb al eerder eens vermeld dat de medewerkers van de gemeente bij winterdag vanuit de wipkar zand strooiden over de wegen in Gieten. Dit waren mijn vader Albert Bos (zie foto Wemenweg) en Mans Brink. Deze beide mannen zaten toen in de buitendienst. Zij hebben ook de trottoirbanden van de Julianalaan geplaatst. Toen de gemeente een auto wilde aanschaffen zei mijn vader "dit is niks voor mij - ik begin voor mijzelf" Toen is Hendrik Slatius chauffeur geworden. Mans Brink bleef en die zal het volgens mij zijn...

(2011-03)  Martje Hogenesch heeft nagekeken of ze bij de Historische Vereniging deze kaart ook hebben. Dat was het geval en daar staat ook bij dat het inderdaad Mans Brink is. Die andere man moet volgens haar ook iemand van de gemeente zijn. Omdat die afbeelding was wat lichter was kon ze zien dat z'n fiets tegen de boom stond met nog wat gereedschap. Bovendien ligt er op de stoep een bultje zand. Hij is daar dus aan het graven. Z'n spablad is dus niet te zien. Weer iets opgelost, zo denkt Martje...

Wij hebben haar bewijzen er even bijgepakt. En ze heeft gelijk.

(2011-04)  Toch nog even een laatste check of dit Mans Brink is. Tonnie Knoop stuurde ons deze foto. De linker persoon op de foto is Mans Brink. Vergelijkt u hem maar eens met de man op de fiets hierboven. Volgens mij zijn het dezelfden!

Overigens is deze foto gemaakt op de Gietermarkt op de Brink. De man die met Mans meeloopt is Jan Hoogland. Wat zijn uiterlijk betreft lijkt hij op Karl Marx, of zo u wilt op Sinterklaas. Wie is dat? Jan Hoogland?? Was dat wellicht ook een opvallende verschijning in de Gieter dorpsgemeenschap? Wie weet meer over hem te vertellen?

Voor op- en aanmerkingen of voor uw verhaal of herinnering ten aanzien van deze locatie doet u een e-mail in de brievenbus van "Het collectieve geheugen":